Dom jest bardzo skromny, ma tylko trzy pokoje. W sypialni rodzina śpi latem, a zimą korzysta z domku zimowego. Cała rodzina śpi na dużym łóżku. Wasil spędził tu swoje dzieciństwo wraz z braćmi i siostrami. Tutaj słucha piosenek swojej babci i matki Giny Kunchevy. W zimowym domu zachowało się krosno Giny Kunchevy, palenisko i mała sofriczka, w której gromadzi się cała rodzina. Najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem jest salon, w którym rodzina przyjmuje gości. Do domu przylega warsztat ojca Lewskiego – Iwana Kunczowa. Tam farbuje włóczki i motki swoich współobywateli.

Więcej: W której górze znajduje się szczyt Wasyla Lewskiego?

Po Wyzwoleniu

Po powieszeniu syna Wasila Gina Kuncheva zabrała ze sobą wnuczkę Sofię (córkę Yany, siostrę Lewskiego), aby nie była sama. Przed powstaniem kwietniowym zachorował i zamieszkał u swojej córki Yany i zięcia Andeia, znanego w mieście rzemieślnika i kupca, którego dom znajduje się na wschodnim krańcu ulicy Św. Mikołaja” (dziś plac Wasyla Lewskiego). W drugiej połowie 1877 r. do Karłowa przybył „Straszny”, w wyniku którego zginęło około 1000 osób. Karlowo staje się miastem wdów i sierot, gdzie szerzą się epidemie i nędza. Cierpią dzieci, kobiety i osoby starsze, w tym Gina Kuncheva. Dom rodzinny Apostoła nie nadaje się do zamieszkania i jest opuszczony.

Więcej: Czy doszło do spotkania Wasyla Lewskiego i Hristo Boteva?

„Wybawiciele” rodzinnego domu Lewskiego – WASIL GENDOW i PETER DYMCOV

Jest to najpopularniejsza wersja, dla której, przynajmniej do tej pory, nie ma obaleń. Dom rodzinny Apostoła został odrestaurowany i uratowany niemal przez przypadek. W 1933 roku do Karlowa przybył operator Wasil Gendow, aby nakręcić pierwszy mówiący bułgarski film „Bunt niewolników” poświęcony Apostołowi. Kiedy Gendov widzi rodzinny dom Lewskiego, jest zszokowany jego wyglądem: dom jest zaniedbany, podwórko zarośnięte chwastami, a budynek prawie się zawalił. Połowę posesji zamieniono w wysypisko śmieci, drugą część zajmują sąsiedzi, kuzyni Wasyla Lewskiego.

Podczas kręcenia po mieście rozeszła się plotka, że ​​zamierzają zniszczyć dom Levskiego. Oficjalna wersja jest taka, że ​​teren domu jest częścią nowego projektu drogowego. Według drugiej wersji dom zasłaniał widok na pub ówczesnego burmistrza Karłowa. Wasil Gendow był przerażony tym, czego się dowiedział, i postanowił ratować dom. Ponieważ pułk wojskowy bierze udział w masowych scenach filmu, Gendov zwraca się do dowódcy garnizonu karłowego – pułkownika Petara Dimkowa (później znanego jako uzdrowiciel ludowy). Razem udają się do burmistrza Arystotelusa Janakijewa, który najpierw stwierdza, że ​​nic nie da się zrobić, ale trzeba uszanować decyzję gminy.

Więcej: „Powieszenie Wasyla Lewskiego” – który dwuwiersz usunięto z wiersza

Petar Dimkow powierzył mu wartę wojskową, co nie pozwoliło na zburzenie rodzinnego domu Lewskiego. Wydał nawet rozkaz „strzelania do ciała”, jeśli ktokolwiek będzie próbował przerwać łańcuch żołnierzy strzegących budynku pamięci. Nikt nie ma odwagi zbliżyć się do żołnierzy. W ten sposób ocalał rodzinny dom Apostoła – jest o tym opowieść w „Dniewniku” i „24 Chasie”.

Niestety za ten czyn Petar Dimkow trafia do sądu wojskowego za „przekroczenie władzy i samorządu”. Sprawiedliwość zwyciężyła i patriotyczny Bułgar nie został skazany dzięki sędziemu wojskowemu, który także jest patriotą i docenia odwagę Dimkowa.

Po powrocie do Karłowa Dimkow podjął się renowacji domu. Powołano komitet, który miał zebrać fundusze na odbudowę domu. Ciekawe, że pierwszą osobą, która wniosła swój wkład, był miejscowy Khoja. Przynosi trochę złotych altonów i twierdzi, że robi to w imieniu Levskiego. Na czele komitetu stał burmistrz Aristotelus Yanakiev, który początkowo nie zgodził się na zaprzestanie rozbiórki domu.

Dom rodzinny Levskich został odbudowany w 1933 roku w zaledwie 40 dni. Stało się muzeum, oficjalnie otwarte w 1937 roku, kiedy obchodzono 100. rocznicę urodzin Apostoła.

Gdzie poza Bułgarią znajdują się pomniki Wasyla Lewskiego?